การเคลือบฟลูออไรด์และเคลือบหลุมร่องฟัน

การเคลือบฟลูออไรด์ คืออะไร

       ฟลูออไรด์ คือ สารประกอบของแร่ฟลูออรีน ซึ่งพบได้ในแหล่งน้ำธรรมชาติร่วมทั้งในอาหารบางชนิด อาทิ เนื้อสัตว์ ปลา ไข่ เป็นต้น สามารถปกป้องฟันจากการผุและช่วยทำให้ฟันแข็งแรงได้ รวมทั้งยังรักษาฟันผุในระยะเริ่มต้นได้อีกด้วย โดยฟลูออไรด์ในปัจจุบันมี 2 รูปแบบคือ ชนิดรับประทานในรูปแบบเม็ดและแบบน้ำ, ชนิดเคลือบผิวฟัน ซึ่งจะมีทั้งในยาสีฟัน น้ำยาบ้วนปาก และน้ำยาเคลือบฟลูออไรด์เข้มข้นที่ใช้ในคลินิก

ฟลูออไรด์มีกี่ชนิด

ในปัจจุบันฟลูออไรด์มีอยู่ 2 ชนิดที่นิยมใช้ดังนี้

       1. ฟลูออไรด์เจล เป็นการเคลือบฟลูออไรด์สำหรับเด็กอายุ 6 ปีขึ้นไป ช่วยป้องกันฟันผุให้เด็กได้เป็นอย่างดี โดยมีขั้นตอนที่ไม่ยุ่งยาก ดังนี้ เริ่มจากทันตแพทย์จะขัดฟันของเด็กให้สะอาด จากนั้นเลือกขนาดถาดฟลูออไรด์ให้เหมาะกับชุดฟันของเด็ก แล้วใส่ฟลูออไรด์เจลลงในถาดให้เรียบร้อยแล้วครอบลงบนฟันล่างและฟันบน ซึ่งเด็กต้องกัดถาดครอบฟันเอาไว้เป็นเวลา 4 นาที ระหว่างเคลือบฟลูออไรด์เจลอยู่ต้องดูดน้ำลายตลอด เพื่อไม่ให้เด็กกลืนฟลูออไรด์ที่เกินออกมาลงคอไป

       2. ฟลูออไรด์วานิช เป็นการเคลือบฟลูออไรด์สำหรับเด็กอายุต่ำกว่า 6 ปี หรือเด็กที่มีรอยฟันผุในระยะเริ่มต้นหรือที่เรียกว่าจุดสีขาวบนผิวฟัน การทาฟลูออไรด์วานิชลงไปจะช่วยทำให้เกิดผลึกแคลเซียมฟลูออไรด์ที่ผิวฟันซึ่งสามารถหยุดการผุของฟันได้ โดยมีขั้นตอนดังนี้ เริ่มจากทันตแพทย์ขัดฟันให้สะอาดและเป่าลมให้ฟันแห้ง จากนั้นใช้พูกันทาฟลูออไรด์วานิชลงบนผิวฟัน โดยเฉพาะตรงจุดที่มีจุดขาวและจุดที่เสี่ยงต่อฟันผุ ซึ่งทันตแพทย์จะทาไม่ให้โดนเหงือกเพื่อป้องกันการระคายเคือง

ฟลูออไรด์ป้องกันฟันผุได้ยังไง

1. ฟลูออไรด์ช่วยให้ฟันแข็งแรงและทนทานต่อการผุได้

2. ช่วยยับยั้งการสูญเสียแร่ธาตุบนผิวเคลือบฟัน

3. ฟลูออไรด์ช่วยยับยั้งการย่อยสลายของจุลินทรีย์ซึ่งเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดฟันผุ

ใครบ้างที่ควรเคลือบฟลูออไรด์

การเคลือบฟลูออไรด์เป็นการเพิ่มความแข็งแรงให้กับฟันซึ่งสามารถทำได้ในเด็กตั้งแต่ 6 เดือนขึ้นไปที่เริ่มมีฟันซี่แรกขึ้น แต่ส่วนใหญ่แล้วจะเริ่มเคลือบฟลูออไรด์ตั้งแต่ 3 ขวบขึ้นไป เพื่อป้องการกลืนฟลูออไรด์ นอกจากนี้ ผู้อายุหรือผู้ป่วยที่มีความเสี่ยงในการเกิดฟันผุเพราะแปรงฟันได้ไม่สะอาดนักก็สามารถเคลือบฟลูออไรด์ได้ รวมทั้งบุคคลทั่วไปด้วย แต่คนปกติที่ไม่มีความเสี่ยงฟันผุอาจไม่จำเป็นต้องเคลือบฟลูออไรด์บ่อยๆ เพราะการได้รับฟลูออไรด์จากยาสีฟันและน้ำยาบ้วนปากก็เพียงพอแล้ว ซึ่งไม่ว่าจะในกรณีไหนการเคลือบฟลูออไรด์ต้องอยู่ภายใต้การดูแลของทันตแพทย์เท่านั้น

ต้องเคลือบฟลูออไรด์บ่อยแค่ไหน

ความถี่ในการเคลือบฟลูออไรด์ในคนทั่วไปสามารถทำได้ทุกๆ 6 เดือน แต่เด็กที่มีความเสี่ยงในการเกิดฟันผุสามารถเคลือบฟลูออไรด์ได้มากกว่าปีละ 2 ครั้ง ขึ้นอยู่กับวิจารณญาณของแพทย์ ส่วนผู้ใหญ่ที่มีความเสียงในการเกิดฟันผุสูงสามารถเคลือบฟลูออไรด์ได้ทุกๆ 3 เดือน

คำแนะนำหลังเคลือบฟลูออไรด์

1. ภายหลังจากการเคลือบฟลูออไรด์ ไม่ควรบ้วนปากด้วยน้ำ เป็นเวลา 30 นาที ถ้ามีน้ำลายสามารถบ้วนทิ้งได้ หรือกลืนก็ได้ ไม่มีอันตรายใดๆ

2. ถ้าได้ทำการเคลือบฟลูออไรด์ด้วย ฟลูออไรด์เจล แนะนำให้งดน้ำ และงดอาหารเป็นเวลา 30 นาที

3. กรณีที่เคลือบฟันด้วยฟลูออไรด์วานิช (ในเด็กที่พบว่าผิวฟันมีการผุในระยะแรก)
    – งดน้ำและอาหาร 1 ชั่วโมงหลังการเคลือบฟลูออไรด์วานิช
    – งดรับประทานอาหารแข็งหรืออาหารที่ต้องเคี้ยวเป็นเวลาอย่างน้อย 2 ชั่วโมง แต่สามารถรับประทานอาหารอ่อนและน้ำได้
    – งดการแปรงฟันและงดใช้ไหมขัดฟันในวันที่ทาฟลูออไรด์วานิช ทั้งก่อนนอนและระหว่างวัน เพื่อให้ฟลูออไรด์วานิชได้ทำงานอย่างเต็มที่ โดยสามารถแปรงฟันได้ปกติในวันถัดไป
    – หากพบว่ามีคราบสีเหลืองติดที่ฟัน ไม่ต้องแปรงออก โดยคราบสีเหลืองจะหายไปเองใน 2-3 วัน
    – หากพบว่ามีการระคายเคือง หรือการแพ้ ให้บ้วนปากด้วยน้ำสะอาดหลายๆครั้ง แต่หากยังไม่ดีขึ้นให้พาเด็กไปพบทันตแพทย์

เคลือบหลุมร่องฟันคืออะไร?

     การเคลือบหลุมร่องฟัน (Dental sealant) คือการใช้วัสดุสีคล้ายฟันหรือสีใส มาเคลือบปิดซี่ฟันที่มีร่องลึกซึ่งมักเป็นฟันกราม เพื่อป้องกันไม่ให้เศษอาหารเข้าไปติดในซอกลึก เนื่องจากหากมีเศษอาหารเข้าไปติดในร่องลึกซี่ฟันเหล่านี้ จะทำความสะอาดได้ยาก แม้จะแปรงฟันหรือใช้ไหมขัดฟันก็อาจนำเศษอาหารออกได้แค่บริเวณพื้นผิวเท่านั้น เศษอาหารในร่องลึกนี้จึงอาจนำไปสู่ปัญหาฟันผุในที่สุด

วัสดุเคลือบหลุ่มร่องฟัน

     วัสดุเคลือบหลุมร่องฟันที่นิยมใช้ในปัจจุบัน คือวัสดุเรซิ่น (Resin sealant) มีลักษณะเป็นสารเหลว แต่เมื่อหยดลงบริเวณหลุมร่องฟันจะค่อยๆ แข็งตัวจนอุดร่องฟันได้ 

เคลือบหลุมร่องฟันเจ็บไหม?

      ไม่เจ็บ เพราะพื้นที่ที่ทำนั้นค่อนข้างเล็ก ใช้เวลาไม่กี่นาทีต่อฟัน 1 ซี่ และไม่มีการผ่า เจาะ หรือกรอฟันแต่อย่างใด ที่อาจทำให้เกิดความเจ็บปวด

เคลือบหลุมร่องฟันอยู่ได้กี่ปี?

      วัสดุเคลือบหลุมร่องฟัน สามารถปกป้องกันได้สูงสุดถึง 10 ปี แต่อาจต้องมาให้ทันตแพทย์ตรวจเช็กรอยบิ่น รอยแตก เป็นระยะ